(Cadn.com.vn) - Trung Quốc có nguy cơ rơi vào cuộc khủng hoảng có thể làm lung lay quyền lực của đảng cầm quyền, nếu nhà lãnh đạo tương lai Tập Cận Bình thúc đẩy thông qua những cải cách bị đình trệ.

Đó chính là cảnh báo giới chuyên gia có mối quan hệ gần gũi với chính phủ Bắc Kinh đưa ra tại thời điểm nhạy cảm khi Trung Quốc đang chuẩn bị cho kỳ Đại hội đảng XVIII, dự kiến bắt đầu vào ngày 8-11 tới.

Những cảnh báo này không mới nhưng nó phản ánh một cuộc tranh luận nội bộ gắt gao về vai trò của ban lãnh đạo mới sẽ lên nắm quyền Trung Quốc vào tháng tới. Trên trang mạng về cải cách chính quyền, một bài báo cho rằng, “Thập kỷ tới có thể là cơ hội cuối cùng để chính quyền tích cực theo đuổi cải cách, và Bắc Kinh nên trân trọng cơ hội này”.

Triệt tiêu tham nhũng

Trung Quốc đang đối mặt với bước nhảy nguy hiểm và Bắc Kinh không thể che giấu được những vấn đề nội tại của mình. Mọi việc bước vào giai đoạn nước rút khi vào tháng 11 tới, nước này sẽ bắt đầu kỳ đại hội quan trọng - nơi phó Chủ tịch Tập Cận Bình dự kiến sẽ được chọn là người kế nhiệm Chủ tịch Hồ Cẩm Đào.

Tuy nhiên, khó khăn đặt ra là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới này đang tăng trưởng chậm lại và bộc lộ những lỗ hổng chết người. Trong khi đó, xã hội căng thẳng, nhất là sự bùng phát giận dữ vì vấn nạn tham nhũng, quan chức chiếm đất đai và những nhu cầu phúc lợi chưa được đáp ứng, khuấy động những cuộc biểu tình rộng rãi.

Phó Chủ tịch Tập Cận Bình được kỳ vọng sẽ làm nên những thay đổi hợp lòng dân một khi lên nắm quyền lãnh đạo Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Vì vậy, bài toán cần phải giải đáp trước tiên là vấn đề tham nhũng. Để đáp lại mong mỏi của người dân, ông Hạ Quốc Cường - Ủy viên thường vụ Bộ chính trị gồm 9 thành viên - ngày 9-10 tuyên bố, vụ chính trị gia thất sủng Bạc Hy Lai đang được “tiến hành nghiêm túc” đồng thời cam kết sẽ triệt tận gốc nạn tham nhũng. Ông Hạ Quốc Cường thừa nhận sự giận dữ của dân chúng đối với tình trạng tham nhũng song nói rằng, xây dựng chính phủ sạch là một nhiệm vụ lâu dài.

Theo Tân Hoa Xã, tuyên bố trên của ông Hạ Quốc Cường báo hiệu đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ có quan điểm cứng rắn với ông Bạc Hy Lai và vấn đề tham nhũng tại Đại hội đảng vào tháng tới.

Nhận thức Tập Cận Bình

Nhưng giới chuyên gia nhận định, mâu thuẫn kinh tế và xã hội của Trung Quốc dường như tiến gần đến ngưỡng tối đa.

Những người ủng hộ cải cách đang gây áp lực buộc nhà lãnh đạo tương lai Tập Cận Bình phải cắt giảm những đặc quyền của doanh nghiệp nhà nước; tạo điều kiện thuận lợi hơn cho dân di cư từ nông thôn định cư ở các thành phố; sửa chữa hệ thống tài chính khuyến khích chính quyền địa phương tước quyền sở hữu đất bất hợp pháp... Và trên tất cả, họ muốn chính quyền cải cách tăng trưởng vốn đã bóp nghẹt người nghèo, tạo phân hóa giàu nghèo sâu sắc.

Mặc dù nền kinh tế Trung Quốc vẫn còn khá mạnh mẽ - tăng trưởng 7,6% trong quý II– nhưng giới chuyên gia vẫn bày tỏ lo ngại về triển vọng dài hạn. Sự đoàn kết của đảng đằng sau quyết định trừng phạt ông Bạc Hy Lai nhen nhóm những hy vọng rằng, ông Tập Cận Bình có thể xây dựng những chính sách cải cách táo bạo hơn. Có lẽ, ông Tập cũng đã lắng nghe và thấu hiểu những kêu gọi cải cách lần này, nhưng có thể hiện thực hóa những ý tưởng này, nhà lãnh đạo tương lai họ Tập sẽ vấp phải rất nhiều khó khăn.

Trước khi Chủ tịch Hồ Cẩm Đào lên nắm quyền vào cuối năm 2002, ông cũng đối mặt với những yêu cầu thay đổi đầy tham vọng. Nhưng rồi mọi hy vọng bị nhấn chìm khi ông Hồ luôn chứng tỏ mình là một nhà lãnh đạo thận trọng. Kể từ khi được chọn là người kế nhiệm ông Hồ Cẩm Đào, ông Tập Cận Bình, 59 tuổi, luôn từ chối giải thích rõ ý tưởng của mình. Nhưng gần đây, ông Tập ám chỉ rằng, ông hiểu được những lời kêu gọi cải cách và thậm chí ông có thể sẽ tìm kiếm một sự thay đổi triệt để.

Hiện, những kỳ vọng cho cải cách càng trở nên quan trọng hơn, cấp bách hơn và người ta hy vọng, ông Tập sẽ có những bước đi hợp lòng dân khi lên nắm quyền.

Khả Anh